Historie
Met de overgang per 7 april 1904 van de RTM naar de RETM werd successievelijk het gehele Rotterdamse tramnet geëlektrificeerd en bleef in 1924 de lijn naar Overschie nog als de enige paardentramlijn van de RETM over.
De RETM besloot daarom voor die lijn op benzinemotortractie over te gaan en in 1924 bouwde de RETM in de eigen werkplaats een geleed tramstel dat van twee Ford-T motoren en transmissies werd voorzien. Het tramstel van de RETM was een tweerichting-voertuig. Met de ene motor werd gereden van Rotterdam naar Overschie en met de andere weer terug naar Rotterdam. Deze elegante oplossing bood een aantal voordelen:
– aan de eindpunten waren geen draaischijven, keerdriehoeken af keerlussen nodig;
– er is geen afstandsbediening vanuit twee bestuurderszitplaatsen nodig;
– de werkzame radiateur is steeds vooraan, een extra omkeerdrijfwerk om in beide richtingen met dezelfde snelheid te kunnen rijden, is ook overbodig.
De twee tramrijtuigbakken waren door een brede overgangsinrichting verbonden, zodat er een echt geleed tramstel werd gevormd wat overigens in die tijd harmonicatram werd genoemd.
Het Rotterdamsch Nieuwsblad van 26 januari 1924 schreef er het volgende over:
Als proef zal op de lijn Rotterdam-Overschie een door de RETM gebouwde geleden motortram, de eerste in Nederland, in dienst worden gesteld.
Twee Ford-motorwagens zijn met de achterwielen aan elkaar gekoppeld waardoor zich aan de uiteinden de 4 cylinder benzinemotoren bevinden met elk een vermogen van 20 P.K. Zij kunnen daardoor beurtelings dienst doen. De bestuurder beschikt over 4 versnellingen, twee remmen en een handrem. Aan de buitenzijde is alleen de radiateur zichtbaar.
De asafstand bedraagt 180 cm. De beide wagens zijn met hun verende buffers door middel van een schroefkoppeling ten elkaar getrokken en tussen beide delen is een lederen harmonica afsluiting aangebracht. De totale lengte bedraagt 950 cm en heeft 32 zit- en 8 staanplaatsen. Op de vier hoeken zijn deuren voor in- en uitgang aangebracht. Bij de bestuurder die ook als conducteur fungeert moet worden ingestapt.
De wagens zijn ingericht voor éénmansbedrijf en de bestuurder heeft een zitplaats waardoor een goed uitzicht verzekerd is. Met het bovenbeen kan een waarschuwingsbel worden bediend.
Bron: Rotterdams Openbaar Vervoer Museum (ROVM)
Model
Deze RTEM 501-502 gelede benzine-tram Rotterdam - Overschie is in 1978 door Philotrain geproduceerd in een oplage van slechts 70 stuks in opdracht van Fairfield Models Europe. Helaas is de motor van deze tram onherstelbaar beschadigd. Daarmee is dit exemplaar een niet rijvaardig vitrinemodel. Het is echter een zeldzaam trammodel en daamee de moeite waard om hem in uw tramcollectie op te nemen. Deze tram heeft in het grootbedrijf gereden van 1924 t/m 1928.
RETM 501-502 gelede benzinemotortram aan de Rotterdamsche Rijweg in 1925
Collectie Rotterdams Openbaar Vervoer Museum (ROVM)